Spina Bifida Nedir? Belirtileri, Tedavisi

Spina Bifida Nedir?

Spina bifida, omurganın doğuştan gelen bir kusuru olarak tanımlanır. Bu durumda, doğmamış bebeğin omurgası normal şekilde kapanmaz. Bazen omurilik ve oradan gelen sinirler de etkilenebilir. Bu durum, hiçbir soruna yol açmayabilir veya yürüme, idrar yapma ve dışkılama ile ilgili uzun vadeli sorunlara neden olabilir.

Spina Bifida’nın Özellikleri

• Orta ve Alt Sırt Etkilenir: Spina bifida genellikle orta ve alt sırt bölgesini etkiler.
• Beyin Kusurları: Birkaç çocuğun beyin kusurları da olabilir.
• Çeşitlilik Gösteren Kusurlar: Kusurlar, küçükten büyüğe değişebilir. Küçük kusurlar genellikle belirgin semptomlara neden olmazken, büyük kusurlar bacak zayıflığı, yürüme sorunları, omurganın eğriliği veya mesane sorunlarına yol açabilir.
• Görünür Şişlik: Beyin veya omurilikte hasar varsa, bu durum bebeğin sırtında gözle görülür bir şişliğe neden olabilir.
• Enfeksiyon Riski: Omuriliğin bazı kısımları açıkta ise, bebekte enfeksiyon riski (menenjit) artar.

Spina Bifida: Bir Omurga Kusuru

Spina bifida, omurga kemiklerinin (omurlar) normal şekilde oluşmadığı bir durumu ifade eder ve şiddeti değişebilir.

1. Gizli Spinal Disrafizm:
   • Bir veya daha fazla omur normal olarak oluşmaz.
   • Omurilik ve çevre dokular (meninksler) etkilenebilir.
   • Tek semptom, kusurun üzerindeki ciltte saç tutamı, bir çukur veya pigmentli bir alan olabilir.
2. Meningosel:
   • Meninksler tam olarak oluşmamış omurlardan dışarı çıkar.
   • Deri altında sıvı dolu bir şişkinlik oluşturur.
   • Omurilik normal konumunda.
3. Meningomyelosel:
   • Meninksler ve omurilik çıkıntı yapar.
   • Etkilenen bölge ham ve kırmızı görünür.
   • Bebeğin ciddi şekilde etkilendiği bir durumu işaret edebilir.

Spina bifidaya ne sebep olur?

Spina bifida, bir dizi faktörün etkileşimi sonucunda ortaya çıkabilen bir durumdur.

Ana nedenler arasında şunlar bulunur:

• Folik Asit Eksikliği: Hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında yeterli miktarda folik asit alınmaması, omurilik kapanması sırasında oluşan doğumsal bir kusur riskini artırabilir. Folik asit, bebek omuriliğinin sağlıklı bir şekilde kapanmasına yardımcı olan önemli bir vitamindir.
• Genetik Faktörler: Spina bifida genellikle genetik bir temele dayanır. Aile geçmişinde spina bifida veya benzer nöral tüp kusurları olan kişilerde risk artar.
• İlaç Kullanımı: Hamilelik sırasında belirli ilaçların kullanımı, özellikle valproat gibi antikonvülsan ilaçlar, spina bifida riskini artırabilir. Bu nedenle, hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında ilaç kullanımı dikkatle yönetilmelidir.

Bu faktörlerin etkileşimi, spina bifida riskini artırabilmektedir. Gebelik öncesi sağlık önlemleri, düzenli prenatal bakım ve kadın doğum doktoru önerileri, spina bifida riskini azaltmada önemli bir rol oynar.

Spina bifidanın belirtileri nelerdir?

Spina bifida, çocuklarda küçük kusurlara sahip birçok insanda semptomlara neden olmaz. Ancak, semptomlar genellikle beyin veya omurilik hasarından kaynaklanır. İşte spina bifida semptomları arasında yer alan bazı belirtiler:

• Hidrosefali (Beyin İçindeki Fazla Sıvı):Beyin içindeki boşluklarda artan sıvı birikimi, hidrosefaliye yol açabilir.
• Öğrenme Engelleri: Beyin ve omurilik hasarı, öğrenme yeteneklerini etkileyebilir.
• Yutma Güçlüğü: Omurilik kusurları, yutma sürecini etkileyebilir.
• Yürüme Zorluğu: Omurilik hasarı, bacaklarda zayıflık veya işlev kaybına neden olabilir, bu da yürümeyi zorlaştırabilir.
• Ciltte His Kaybı: Omurilik üzerindeki ciltte normal his eksikliği, spina bifida ile ilişkilidir.
• İdrar Yapamama veya Zorluk: Omurilik kusurları, idrar yapma sürecini etkileyebilir, idrar yapamama veya zorlanma görülebilir.
• Sık İdrar Yolu Enfeksiyonları: İdrar yapma sorunları, sık idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.
• Dışkı Kontrol Kaybı: Dışkı geçişi sırasında kontrol kaybı yaşanabilir.

Spina Bifida Tanısı ve Tedavisi:

Tanı Yöntemleri

Doktorlar, bir bebekte spina bifida olup olmadığını belirlemek için hamileliğin 2. trimesterinde bir dizi tarama yapar. Bu tarama şunları içerebilir:

Ayrıntılı Ultrason

Bebeğin anatomik yapısını detaylı bir şekilde incelemek için kullanılır.

Kan Testi

Anne kanındaki belirli protein ve hormon seviyelerini değerlendirerek spina bifida riskini değerlendirir.

Amniyosentez

Bebeğin etrafındaki sıvının analizi için kullanılır.

Tedavi Yöntemleri

Doktorlar, spina bifida tedavisine genellikle cerrahi müdahale ile başlarlar. Uzmanlardan oluşan bir ekip, kusurun tipine ve ciddiyetine bağlı olarak tedavi planını belirler ve aile ile detaylı bir görüşme yapar. Tedavi şu unsurları içerebilir:

Ameliyat

Spina bifida vakalarının çoğunda cerrahi müdahale gereklidir. Ameliyat, omurilik, omurga veya diğer etkilenen bölgelerde düzeltmeyi amaçlar.

Tedavi ve Bakım Planı

Uzman ekip, çocuğun ihtiyaçlarına yönelik bir tedavi ve bakım planı oluşturur. Bu plan genellikle fizyoterapi, konuşma terapisi, beslenme desteği gibi çeşitli uzmanlık alanlarını içerir.

Sorunlara Yönelik Tedaviler

Spina bifida, mesane, kemik, kas ve diğer sistemlerde sorunlara neden olabilir. Bu alanlardaki sorunlar da ayrıntılı tedavi ve yönetim gerektirebilir.

Spina bifida tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve bireysel ihtiyaçlara bağlı olarak özelleştirilir. Erken tanı ve etkili müdahale, spina bifida etkilerini en aza indirmeye yardımcı olabilir.

Spina bifida önlenebilir mi?

Spina bifida, belirli önlemler alınarak azaltılabilir. Doktorlar, hamile kalma olasılığı olan veya hamile olan tüm kadınlara folik asit (folat) vitamini almayı önerir. Folik asit, doğmamış bebekte spina bifida ve benzeri nöral tüp kusurlarını önlemeye yardımcı olabilir. Yapılan araştırmalar, folik asidin nöral tüp kusurlarının riskini azalttığını göstermektedir. Bu nedenle, gebelik planlayan veya hamile kalan kadınlar, doktorlarıyla konuşarak folik asit takviyesi almalıdır.

Daha önce spina bifidalı bebek sahibi olan kadınlar, bir sonraki gebelik için spina bifida riskini azaltmak için yüksek doz folik asit vitaminleri almalıdır. Bu takviyeler, gebelik planlamadan önce başlanmalı ve gebeliğin ilk trimesterine kadar devam etmelidir.

Folik asit kullanımı konusunda ne kadar süre ve dozajda takviye yapılması gerektiği konusunda doktor ile iletişim önemlidir. Spina bifida önleme konusunda folik asit, etkili ve basit bir önlemdir. Gebelik planlaması yapan veya hamile olan kadınlar, kadın doğum uzmanından alacakları doğru bilgilerle bu önlemi alabilirler.